Η τηλεόραση, το διαδίκτυο και τα διάφορα άλλα ηλεκτρονικά μέσα, βρίσκονται ήδη στην καθημερινότητα των παιδιών.

Είναι αποδεδειγμένο ότι η τηλεόραση καθώς και ο Η/Υ, έχουν αρκετές επιπτώσεις στην διαμόρφωση του χαρακτήρα αλλά και των ικανοτήτων των παιδιών, σε προσχολική και σχολική ηλικία.

Κοινωνικοί λόγοι αλλά και πρακτικοί (χρήση του Η/Υ για έρευνα σε σχολικές εργασίες, εύκολη λύση απασχόλησης των παιδιών για τους γονείς) έχουν τοποθετήσει τον Η/Υ και την τηλεόραση στην οικογενειακή καθημερινότητα.

Η Πρώτη Δημοτικού “με βρήκε” για πρώτη φορά πέρσι, όταν ο μεγάλος μου γιος πέρασε την πόρτα του δημόσιου δημοτικού σχολείου.

Θυμόμουν πάντα μια φίλη μαμά να μου λέει ότι το καλοκαίρι πριν πάει η κόρη της στην Πρώτη, ήταν γι’ αυτήν ένα μαύρο καλοκαίρι. Η αλήθεια είναι ότι εγώ δεν το βίωσα τόσο δραματικά – σε σημείο που μερικές φορές αναρωτιόμουν αν εγώ είμαι η αναίσθητη ή αυτή υπήρξε πολύ ευαίσθητη. Μετά από μια ολόκληρη χρονιά στην Πρώτη λοιπόν και με την όση κριτική ματιά μπορεί να μου έχει εξασφαλίσει η εμπειρία μου στην εκπαίδευση, κατέληξα στο συμπέρασμα ότι…εξαρτάται.

Έχει από καιρό ξεπεραστεί η αντίληψη πως ο έξυπνος και προικισμένος άνθρωπος, είναι αυτός που διαθέτει υψηλό δείκτη νοημοσύνης. Τώρα πια, όταν μιλάμε για έναν άνθρωπο με αναπτυγμένη ευφυΐα, καλούμαστε να γνωρίζουμε για ποια από τα είδη νοημοσύνης μιλάμε, σε ποια από τις ευφυίες του αναφερόμαστε. Το 1984 ο αναπτυξιακός ψυχολόγος και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ, Ηoward Gardner, υποστήριξε πως δεν υπάρχει μια νοημοσύνη, κοινή για όλους τους ανθρώπους, για όλους τους πολιτισμούς και όλες τις εποχές. Αντίθετα, υπάρχουν οχτώ είδη νοημοσύνης, καθένα από τα οποία πηγάζει από διαφορετικό τμήμα του εγκεφάλου. Η αφηγήτρια Ζωή Νικητάκη μας λέει πώς μπορεί να συνδέεται η λειτουργία της αφήγησης των παραμυθιών με το ιδιαίτερο προφίλ της νοημοσύνης του παιδιού και την ανάπτυξη της πολλαπλότητάς του;

Ζούμε σε έναν κόσμο όπου τοχρήμαέχει πλέον πάρει πολλές μορφές – συχνά πολύ σύνθετες για τη διάνοια ενός μικρού παιδιού: πιστωτικές και χρεωστικές κάρτες, online banking, τραπεζικοί κωδικοί, κοκ.

Όλες αυτές οι εξελίξεις έχουν συμβάλλει στο να χρησιμοποιούμε ολοένα και περισσότερο χρήματα, δίχως να τα βλέπουμε και να τα αγγίζουμε. Μολονότι αυτό είναι καλό από πολλές απόψεις – καθιστά, λόγου χάρη, την κλοπή πολύ πιο δύσκολη – συχνά δίνει στα παιδιά την εντύπωση πως τα χρήματα και δαπανώνται και βγαίνουν εύκολα. Κι αν το πρώτο είναι 100% σωστό, το δεύτερο είναι σίγουρα λάθος!

Ήδη από την ηλικία των τριών ετών το παιδί αρχίζει να ζητά να βοηθήσει το γονιό στις διάφορες εργασίες που γίνονται στο σπίτι. Καλό είναι αυτή η προσφορά να γίνει αποδεκτή, πριν χαθεί η επιθυμία του παιδιού να συμβάλει κι αυτό. Ακόμα, όμως, κι αν δεν το ζητήσει το παιδί από μόνο του, ο γονιός μπορεί να το ενθαρρύνει να αναλάβει κάποια καθήκοντα και να κάνει αυτό που μπορεί, ανάλογα με την ηλικία και την ανάπτυξή του.

Είναι πολύ σημαντικό να ξέρουμε, αν το παιδί μας είναι έτοιμο να πάει στο Δημοτικό Σχολείο. Η Α' Δημοτικού αποτελεί τον θεμέλιο λίθο της σχολικής πορείας του κάθε παιδιού. Για να έχουμε καλούς μαθητές, πρώτα πρέπει να  έχουμε έτοιμους μαθητές στο να δεχτούν γνώση και αυτό δεν καθορίζεται αποκλειστικά και μόνο από την χρονολογική τους ηλικία.

Σε κάθε συνάντηση γονέων και κηδεμόνων για τους βαθμούς, κάπου σε κάποια γωνιά υπάρχει ένα πιτσιρίκι με ανήσυχο βλέμμα σε κατάσταση κρίσης. Είναι ο «μέτριος μαθητής» που πήρε τους «μέτριους βαθμούς» του τριμήνου και το μόνο που μπορεί να σκεφτεί είναι ο εξάψαλμος που θα ακούσει από τη μαμά του.

Ο Φίλιπ Πούλμαν (Philip Pullman) είναι ένας Βρετανός συγγραφέας που έχει τιμηθεί με πολυάριθμα βραβεία. Το παρακάτω κείμενο το έγραψε για τη δέκατη επέτειο του Astrid Lindgren Memorial Award το 2012.

«Τα παιδιά χρειάζονται τέχνη και ιστορίες και ποιήματα και μουσική όσο χρειάζονται αγάπη και φαγητό και καθαρό αέρα και παιχνίδι. Αν δεν δώσεις σε ένα παιδί τροφή, η ζημιά γίνεται γρήγορα ορατή. Αν δεν αφήσεις ένα παιδί να έχει καθαρό αέρα και παιχνίδι, η ζημιά είναι επίσης ορατή, αλλά όχι τόσο γρήγορα. Αν δεν δώσεις σε ένα παιδί αγάπη, η ζημιά μπορεί να μην είναι φανερή για μερικά χρόνια, αλλά είναι μόνιμη.

Μια από τις συνήθεις απορίες των σημερινών γονιών είναι το κατά πόσο και με πια συχνότητα μπορεί το βρέφος τους να "παρακολουθεί τηλεόραση". Έτσι καθημερινά υποβάλλουν την εξής ερώτηση στον παιδίατρό τους:. «Γιατρέ πόση ώρα μπορεί να παρακολουθεί τηλεόραση το βρέφος μου;».

Καταλαβαίνεται λοιπόν την επιρροή που μπορεί να έχει η τηλεόραση σε ένα παιδί όταν οι ίδιοι οι γονείς θέλουν το παιδί τους να παρακολουθεί ή διερωτούνται αν επιτρέπεται η παρακολούθηση τηλεόρασης από τη βρεφική ηλικία.

 «Γιατί το παιδί μου είναι ζωηρό;» «Προσπαθώ να απαντήσω αυτή την ερώτηση τρία χρόνια τώρα», λέει η Ζωή μητέρα δύο παιδιών. «Έχω μείνει ξάγρυπνη αμέτρητες νύχτες, προσπαθώντας να θυμηθώ τι έχω κάνει λάθος, από τότε που ήμουν ακόμη έγκυος, μέχρι το τι έτρωγα κατά την εγκυμοσύνη, πώς τα γέννησα, αν έπαιξε ρόλο που δεν τα θήλασα, πόσες φορές αρρώστησαν …τι να πω, δεν ξέρω!»

Το καλοκαίρι πλησίασε, στα σχολεία θα χτυπήσει για τελευταία φορά το κουδούνι και οι μαθητές θα ξεκινήσουν τις πολυπόθητες διακοπές τους, μένοντας για τρεις μήνες μακριά από το περιβάλλον του σχολείου και τις καθημερινές τους υποχρεώσεις. Το απαιτητικό πρόγραμμα του σχολείου πιέζει αφόρητα το παιδί που αντιμετωπίζει μαθησιακές δυσκολίες, καθώς αυξάνει το άγχος του και το οδηγεί σε συνεχείς απογοητεύσεις και σε χαμηλή αυτοεκτίμηση, αφού δεν μπορεί να τα καταφέρει καλά στα σχολικά μαθήματα. Είναι φυσικό να έχει φορτωθεί το παιδί με αρνητικά συναισθήματα, κυρίως όταν ούτε το περιβάλλον αλλά ούτε και το ίδιο το παιδί δεν μπορεί να καταλάβει τους λόγους των χαμηλών του επιδόσεων. Οι διακοπές του καλοκαιριού έχουν σαν βασικό στόχο την ανάπαυλα και την ξεκούραση των μαθητών καθώς και την εμπέδωση αυτών που έχουν μάθει με λειτουργικό και δημιουργικό τρόπο. 

Η τεχνική σχεδίου αποτελεί προβολική τεχνική έκφρασης, η οποία χρησιμοποιείται ως διαγνωστικό εργαλείο (σε συνδυασμό με άλλα μέσα) για την εκτίμηση και την αξιολόγηση της ψυχικής λειτουργίας του παιδιού και του εφήβου. Το σχέδιο μας βοηθά να διαμορφώσουμε μία εικόνα, αναφορικά με το συναισθηματικό κόσμο του παιδιού, την προσωπικότητά του, το νοητικό του υπόβαθρο σε σχέση με το αναπτυξιακό στάδιο στο οποίο βρίσκεται, την ωριμότητα, την ύπαρξη ψυχοπαθολογίας, αλλά και τις δεξιότητες και κλίσεις του.

Συχνά οι κατ’ οίκον εργασίες διαταράσσουν τη ζωή των οικογενειών. Η πολύωρη, γεμάτη συγκρούσεις και συχνά μη παραγωγική ενασχόληση μαζί τους είναι ένα συνηθισμένο φαινόμενο. Πώς μπορεί αυτό να αποφευχθεί;

Συνταγές επιτυχίας, δυστυχώς,  δεν υπάρχουν… Μπορείτε, όμως, να δοκιμάσετε τις ακόλουθες συμβουλές:

Παρόλο που οι περισσότεροι γονείς πιστεύουν ότι η παιδική ηλικία είναι μια εύκολη και ανέμελη φάση ζωής, χωρίς άγχος και πίεση, η πραγματικότητα τους διαψεύδει. Όλες οι φάσεις της παιδικής ηλικίας περιλαμβάνουν έντονους φόβους, άγχος και πίεση προς τα παιδιά. Και μόνο το γεγονός ότι η παιδική ηλικία χαρακτηρίζεται από συνεχείς μεταβάσεις από το ένα αναπτυξιακό στάδιο στο επόμενο, με αποκορύφωμα την επίπονη μετάβαση στην εφηβεία και ακολούθως στην ενήλικη ζωή, την καθιστά αγχογόνο και φοβική. 

Οι καλοκαιρινές διακοπές ξεκίνησαν και τα παιδιά απαλλαγμένα πλέον από τις σχολικές υποχρεώσεις δεν χορταίνουν να απολαμβάνουν την ανεμελιά, το παιχνίδι και τις σκανταλιές! Αλήθεια όμως, όταν μεσολαβούν μήνες διακοπών, πού πάει όλη αυτή η γνώση που έχει κατακτηθεί με τόσο κόπο και ιδρώτα στις σχολικές αίθουσες μια ολόκληρη χρονιά;