Πόση ώρα επιτρέπεται να παίζουν με τα κομπιούτερ τα παιδιά

Η τηλεόραση, το διαδίκτυο και τα διάφορα άλλα ηλεκτρονικά μέσα, βρίσκονται ήδη στην καθημερινότητα των παιδιών.

Είναι αποδεδειγμένο ότι η τηλεόραση καθώς και ο Η/Υ, έχουν αρκετές επιπτώσεις στην διαμόρφωση του χαρακτήρα αλλά και των ικανοτήτων των παιδιών, σε προσχολική και σχολική ηλικία.

Κοινωνικοί λόγοι αλλά και πρακτικοί (χρήση του Η/Υ για έρευνα σε σχολικές εργασίες, εύκολη λύση απασχόλησης των παιδιών για τους γονείς) έχουν τοποθετήσει τον Η/Υ και την τηλεόραση στην οικογενειακή καθημερινότητα.

Αυτή η πραγματικότητα κάνει επιτακτική την ελεγχόμενη και επιλεκτική γνωριμία των παιδιών με τα μέσα αυτά, με στόχο να αποφευχθεί μια αλόγιστη χρήση της τηλεόρασης ή του Η/Υ σαν μέσο πολύωρης απασχόλησης των παιδιών.

Κατά τη διάρκεια του τελευταίου ετήσιου συνεδρίου της στο Σαν Φρανσίσκο, η Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής (ΑΑΡ) τονίζει ότι, τα όποια όρια πρέπει να αφορούν καθαρά την ψυχαγωγία του ατόμου και όχι την εκπαίδευση και πρέπει  να μεταβάλλονται, ανάλογα με την ηλικία του παιδιού.

Τα νήπια

Τα βρέφη και τα νήπια είναι εξαιρετικά ευάλωτα στις οθόνες. Γι’ αυτό έως την ηλικία των 18 μηνών δεν πρέπει να τους επιτρέπεται, παρά μόνο κάποια σποραδική βιντεοκλήση με κάποιον αγαπημένο ενήλικο που βρίσκεται μακριά.

Η δρ Γιολάντα Ριντ Χασιάκου, παιδίατρος και εκπρόσωπος της ΑΑΡ, τονίζει ότι για τους γονείς των νηπίων ο πλήρης αποκλεισμός της τεχνολογίας μπορεί να είναι δύσκολος, είναι όμως υψίστης σημασίας για την ανάπτυξη του εγκεφάλου του νηπίου και την υγιή σχέση γονέως – παιδιού. Υπάρχουν ενδείξεις, ότι ο θόρυβος και η δραστηριότητα της οθόνης αποσπούν την προσοχή του μωρού, το οποίο μπορεί να διεγερθεί από τους ήχους και τα φώτα που αναβοσβήνουν, ακόμα κι αν δεν κοιτάζει απευθείας την οθόνη, εκδηλώνοντας εκνευρισμό ή προβλήματα στον ύπνο. Παράλληλα το νήπιο χάνει την πολύτιμη επαφή με τα μάτια του ενηλίκου που το φροντίζει, μια επαφή που είναι πολύ σημαντική για την ανάπτυξη του εγκεφάλου, αλλά και για τη συμπεριφορά των μωρών όταν μεγαλώσουν, προσθέτει η δρ Χασιάκου.  «Η τηλεόραση δεν πρέπει να είναι η μπέιμπι σίτερ». «Είναι απείρως προτιμότερο να μιλάτε με το παιδί ή να του διαβάζετε ένα βιβλίο, έχοντας συνεχώς την τηλεόραση και τα κομπιούτερ κλειστά».

Δύο έως πέντε ετών

Στα λίγο μεγαλύτερα νήπια και στα παιδιά προσχολικής ηλικίας (2-5 ετών) συνιστάται να μην υπερβαίνουν τη μία ώρα ψυχαγωγίας μπροστά σε οθόνη την ημέρα. Μεγάλη σημασία δεν έχει μόνο η διάρκεια της ψυχαγωγίας μπροστά σε μια οθόνη αλλά και το περιεχόμενό της. Το ιδανικό, σύμφωνα με την ΑΑΡ, είναι να βλέπουν τα παιδιά προγράμματα εκπαιδευτικού περιεχομένου, χωρίς διαφημίσεις που τους προκαλούν υπερδιέγερση.

Μετά τα έξι έτη

Όταν το παιδί πάει στο σχολείο, εναπόκειται στους γονείς να καθορίσουν τη διάρκεια της ψυχαγωγίας του μπροστά σε μια οθόνη. Η ΑΑΡ συνιστά να είναι η μικρότερη δυνατή, και μόνο αφού πρώτα τελειώσουν όλα τα άλλα που χρειάζονται για υγιή ανάπτυξη. Δεν πρέπει να παραμελείται το σχολείο, το διάβασμα, οι φυσικές δραστηριότητες, οι κοινωνικές επαφές, η ξεκούραση και ο ύπνος του παιδιού. Ύστερα από όλα αυτά, «όση ώρα απομείνει μπορεί να αφιερωθεί στο παιχνίδι στον ηλεκτρονικό υπολογιστή» λέει η δρ Χασιάκου.

Η προστασία

Η τεχνολογία πρέπει να χρησιμοποιείται σαν εργαλείο δημιουργίας, σύνδεσης και μάθησης. Οι γονείς έχουν καθήκον να διδάξουν στα παιδιά τους, πώς να προστατεύονται από τυχόν κινδύνους, όπως τον εκφοβισμό στο διαδίκτυο (cyber bullying), την αποστολή σεξουαλικού περιεχομένου μηνυμάτων και εικόνων (sexting) και το κακόβουλο περιεχόμενο κάθε είδους και μορφής.

Για να τα πετύχετε όλα αυτά:

Όταν τα παιδιά σας είναι ακόμα μικρά, να διαλέγετε και να βλέπετε  μαζί τους εκπομπές στην τηλεόραση. Να συζητάτε όσα βλέπετε, ακόμα και τις διαφημίσεις. Μιλήστε μαζί τους, για το τι τους έκανε εντύπωση και εντάξτε αυτές τις καταστάσεις σε συμβολικά παιχνίδια και παραμύθια (για παιδιά προσχολικής ηλικίας).

Μην παίζετε με τις ώρες ηλεκτρονικά παιχνίδια και μην έχετε συνέχεια το μυαλό σας στο κινητό. Να κλείνετε τα κινητά, τις τηλεοράσεις και τα κομπιούτερ το βράδυ.

Καθιερώστε ώρες και ζώνες χωρίς ψηφιακά μέσα για όλη την οικογένεια και σεβαστείτε τις (π.χ. ποτέ στο υπνοδωμάτιο και ποτέ την ώρα του φαγητού).

Βάλτε τον υπολογιστή σε χώρο που να μπορείτε να παρακολουθείτε την ψηφιακή δραστηριότητα του παιδιού σας.

Ενημερωθείτε περισσότερο και οι ίδιοι για τα ηλεκτρονικά παιχνίδια, έτσι ώστε να έχετε έγκυρη γνώμη και σωστή επίβλεψη στην επιλογή του είδους των παιχνιδιών από τα παιδιά σας.

Παίζοντας ηλεκτρονικά παιχνίδια μαζί με το παιδί σας, δημιουργείτε μια ευκαιρία να περάσετε χρόνο μαζί του, με χαλαρό τρόπο, αλλά  λειτουργείτε και ως φίλτρο, συζητώντας μαζί του για το περιεχόμενο. Παράλληλα του διδάσκετε ότι και η ψυχαγωγία είναι καλύτερη με κοινωνική αλληλεπίδραση.

Διερευνήστε αν η υπερβολική ενασχόληση του παιδιού σας με τον Η/Υ ή την τηλεόραση υποδηλώνει κάποια συναισθηματική δυσκολία. Να έχετε το νου σας για τυχόν σημάδια εθισμού. Αν το παιδί αρχίσει να  χάνει ύπνο ή να μένει αδιάβαστο για να παίζει στο κινητό ή στο τάμπλετ, πρέπει να παρέμβετε.

Οι γονείς καλούνται λοιπόν όχι να απαγορέψουν και να αποκλείσουν με δραστικά μέτρα και τιμωρίες, αλλά αντιθέτως να συνεργαστούν και να πάρουν μέρος στην ενασχόληση των παιδιών τους με τα νέα μέσα, εκμεταλλευόμενοι αυτή την ευκαιρία για μάθηση και ψυχαγωγία για όλη την οικογένεια – φυσικά πάντα λαμβάνοντας υπόψη κριτήρια που ισχύουν για την ηλικία του παιδιού τους σε θέματα χρονικά και θεματικά.

Νίκη Λουκά B.A., M.Phil.

Ειδική Παιδαγωγός